Zin en onzin van de voedings- en gezondheidsclaims wetgeving

Doordat met name de grote fabrikanten van consumenten voedingsproducten die je in de supermarkt kunt kopen, zich al jaren schuldig maakten aan extreme vormen van marketing kennen we sinds 2013 in de Europese Unie de zogenaamde voedings- en gezondheidsclaims wetgeving. Een onafhankelijk instituut op Europees niveau (EFSA) beoordeelt welke gezondheidsclaims er wetenschappelijk bewezen zijn en welke dus wel of niet op product etiketten dan wel in product beschrijvingen gebruikt mogen worden. Tot zover alles goed. Het werd ook wel tijd dat er vanuit de wetgevende instanties iets gedaan werd aan het overmatig gebruik van teksten op producten en in product beschrijvingen die de illusie wekten dat iets bepaald gezond is.

Maar zoals zo vaak bij wetgeving draaft het te ver door

De afgelopen maanden werden wij op onze website ook geconfronteerd met de voedings- en gezondheidsclaims wetgeving. Nu voeren wij alleen natuurlijke producten (vitaminen, mineralen, superfoods etcetera) en dan alleen nog van de top internationale merken. De merken die wij voeren winnen steevast de prijzen in de internationale rankings van de beste voedingssupplementen. Dus ons eerste gevoel was dat het wel allemaal los zou lopen en er erg weinig aangepast zou hoeven worden.

De onzin van de wetgeving

Maar het werd ons al snel duidelijk dat de huidige wetgeving echt onmogelijk is. Ik vraag me dan ook ten zeerste af of deze wetgeving lang stand zal blijven houden. Ik kan me niet voorstellen dat deze wetgeving namelijk houdbaar is. Maar goed, alvast enkele weetjes:

• Wist u dat van probiotica, omega-3 visolie, MSM, glucosamine etcetera etcetera ALLE gezondheidsclaims door de EFSA zijn afgewezen? Dit betekent concreet dat er geen enkele DIRECTE maar ook geen INDIRECTE verwijzing naar enigerlei gezondheidsclaim op de website gemaakt mag worden. Dit geldt overigens voor websites die producten verkopen, niet voor deze Blog bijvoorbeeld.
• Van “probiotica” mag je dus niet zeggen op je website dat het goed is voor maag en darm problemen. Je mag zelfs niet eens zeggen dat het product bedoeld is voor de maag en darm. Sterker nog, de woorden “maag” en “darm” mogen niet op de productpagina van een probiotica supplement genoemd worden. Als verkoper van de betere supplementen probeer je toch je bezoekers en klanten goed te informeren dus in eerste instantie probeerden we teksten te maken rondom een product die dan wel zouden voldoen. Dit was echter kansloos. Het is gewoon onmogelijk om teksten bij een Probiotica supplement te verzinnen zonder dat je het over maag, darm of andere aan probiotica gerelateerde dingen mag hebben.
• Op onze website hebben we tevens klantenreview functionaliteit. Nu vermelden klanten in hun product reviews ook regelmatig dat bepaalde producten goed zijn voor een bepaald probleem. FOUT. Dit moesten we ook aanpassen.

Maar het ergste is het volgende. Wij hebben als verkoper van supplementen toch veel klantencontact en ik hoef geen wetenschappelijk onderzoek uit te voeren om te kunnen concluderen dat probiotica, visolie, MSM, glucosamine en al die andere supplementen toch echt wel werken voor hun doel. Sterker nog, fabrikanten sturen ons regelmatig wetenschappelijk onderzoek op waarin de voordelen van hun supplementen worden aangetoond. Kortom, waarom worden die voedings- en gezondheidsclaims dan niet goedgekeurd door de EFSA? En daar ligt nu eigenlijk onze grote kritiek op het door de EU bedachte systeem.

Onze kritiekpunten

1. EFSA keurt of bepaalde ingredienten een bepaald effect hebben. Het is voor geen enkele fabrikant interessant om gezondheidsclaims te deponeren bij de EFSA. Waarom zou je immers een investering in tijd en geld doen wanneer na toekenning al je concurrenten ook kunnen meeprofiteren van de goedkeuring van de gezondheidsclaim?
2. Ik snap de hele systematiek van het keuren op ingredienten ook niet. Hiermee zeg je eigenlijk dat het verschil tussen synthetische en natuurlijke supplementen niet uitmaakt (terwijl dit zeer zeker uitmaakt) en hiermee zeg je ook dat het verschil tussen goedkope huismerk supplementen (bv Kruidvat) en premium supplementen niet uitmaakt. Ook dit is niet waar.
3. Wanneer je dan kijkt naar de lijst van WEL goedgekeurde gezondheidsclaims zie je dat meer dan 90-95% van de daadwerkelijk goedgekeurde gezondheidsclaims betrekking heeft op de welbekende vitaminen en mineralen. Maar dit zijn dan ook al meer dan 60 jaar de meest onderzochte voedingsingredienten wereldwijd. Logisch dus dat er veel onderzoek naar is gedaan en reeds beschikbaar is. Maar neem nou supplementen als 5-HTP, glucosamine, probiotica, visolie. Ook daar lijkt mij toch al wel redelijk omomstotelijk van bewezen dat deze werken, die bewering durf ik vanuit de praktijk wel te maken. Maar blijkbaar zoekt de EFSA 100% zekerheid om gezondheidsclaims goed te keuren en 100% zekerheid bestaat in de gezondheidszorg vrijwel niet.
4. Als je kijkt naar supplementen worden die online en in fysieke winkels verkocht. Online maakt een klant zijn keuze op basis van de productteksten die er bij een bepaald product staan. Deze teksten zijn makkelijk te controleren door de wetgevende instanties, daar hoeven ze niet van achter hun bureau vandaan te komen. Echter, hoe controleert men wat de niet opgeleide medewerker in de Kruidvat, supermarkt of andere Health store aan klanten adviseert rondom Probiotica? Ik durf wel te stellen dat het bij de Internet winkels in ieder geval niet ontbreekt aan de specialistische productkennis, maar in de fysieke winkels is die vaak ver te zoeken. Kortom, richt men zijn aandacht niet op de verkeerde kanalen?

Maar goed, we hebben inmiddels al veel teksten aangepast en dat zal de komende tijd nog wel doorgaan op onze websites. Maar dit alles leidt helaas niet tot een verdere verbetering voor onze bezoekers en klanten, er zal minder en minder tekst bij elk product komen te staan, niet omdat wij hierin niet willen investeren, maar gewoon omdat het niet mag.

Wellicht kunnen we met deze Blog bijdragen aan een betere wetgeving rondom voedings- en gezondheidsclaims. Ik denk dat veel mensen het eens zullen zijn met de uiteindelijke doelstelling, namelijk het voorkomen dat consumenten misleid worden door allerlei ongefundeerde claims op de producten. Maar ik denk tevens dat de wetgevende instanties zich moeten richten op die kanalen en plekken waar het meeste misbruik wordt gemaakt en niet op de plekken waar handhaving het makkelijkst is.